บทความโดย นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
Update: 27 May 2017
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 100/100
การเลี้ยงลูกมิใช่ของยากและมิใช่เรื่องที่กำหนดผลลัพธ์ไม่ได้ เราสามารถทำให้ดีได้
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่99/100 : วัยชรา
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 98/100
หน้าที่ทางจิตวิทยาของวัยผู้ใหญ่ตอนปลาย 35-55 ปี
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 97/100
พ้นจากวัยรุ่นคือผู้ใหญ่ หรือ adult
แบ่งเป็น2ช่วง
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 96/100
เกือบจะพ้นวัยรุ่นแล้ว
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 95/100
เมื่อเด็กกลายสภาพเป็นวัยรุ่น
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 94/100
วัยรุ่นคืออายุ 12-18ปี
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 93/100
ไม่เรียนพิเศษ ก็ไม่เก่งแน่ๆ แต่เป้าหมายคืออีคิว
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 92/100
ลอว์เรนซ์ โคห์ลเบิร์กแบ่งพัฒนาการทางจริยธรรมเป็น 3 ระยะ
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 91/100
เด็กเล็กรู้ว่าโกหกและขโมยเป็นของไม่ดีตั้งแต่5ขวบ
เลี้ยงลูกให้ได้ EF ที่ดี ตอนที่90/100
การคิดวิเคราะห์อย่างยืดหยุ่น (cognitive flexibility) มีรากฐานมาจาก
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่89/100
3.การคิดวิเคราะห์อย่างยืดหยุ่น (cognitive flexibility)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่88/100
2.ความจำใช้งาน (working memory)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่87/100
EFประกอบด้วยอะไรบ้าง
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่86/100
สมองในวัยรุ่นตอนปลาย
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่85/100
กระบวนการเพิ่มปลอกมัยอิลิน (myelinization)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่84/100
Synaptic Pruning การตัดแต่ง
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่83/100
EF เกิดขึ้นได้อย่างไร
เลี้ยงลูกเพื่อให้ได้ EF ที่ดี ตอนที่ 82/100
เป้าหมาย (target)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่81/100
เพราะอะไร เด็กคนหนึ่งถึงไปได้ดีกว่าเด็กอีกคนหนึ่ง
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่80/100
เราสร้างปิรามิดเสร็จแล้ว
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่79/100
ความภักดี (loyalty)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่78/100
อัตลักษณ์ทางเพศ (sexual identity)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่77/100
วัยรุ่นมีเรื่องขัดแย้งกับพ่อแม่ 2 เรื่อง
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่76/100
อัตลักษณ์(Identity)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่75/100
จุดเริ่มต้นของวิธีคิดเชิงนามธรรม abstract operation
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 74/100
ก่อนวัยรุ่น
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่73/100
คุณค่า(value)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่72/100
Empathy ความเข้าอกเข้าใจคนอื่น
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่71/100
เรื่องหนึ่งคือกลไกทางจิตที่ดีมากที่สุดคือ altruism
หมายถึงการช่วยเหลือผู้อื่น
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่70/100
อุดมคติหรืออุดมการณ์ควรเป็นเป้าหมายของการพัฒนามนุษย์
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 69/100
การใช้ตรรกะเชิงนามธรรม
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่68/100
ความตาย
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่67/100
พัฒนาการทางจริยธรรม
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่66
เรามาถึงช่วงอายุประมาณ 12 ปีแล้ว
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 65/100
ไม่เปรียบเทียบหนูกับใคร
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 64/100
“ภาษา” ไม่เกิดขึ้นเองโดดๆ
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่63/100
เสียง
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 62/100
เด็กเล็กจะบอกว่าสิงห์ใหญ่กว่าพระ
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่61/100
เด็กหลงทางได้อย่างไร
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่60/100
ความสามารถในการรักษาความคงที่ (conservation)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่59/100
ความสามารถในการจัดลำดับชั้น (classification)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่58/100
แบ่งกลุ่มและจัดลำดับ คือ grouping & ordering
เลี้ยงลูกให้รวย ตอนที่57/100
ความสามารถที่จะรับรู้ว่าวัตถุแปรเปลี่ยนไปมาได้ (reversible)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่ 56/100
เด็กจะรู้ว่าสิ่งใดมีอยู่จริง คงที่ไม่เปลี่ยนแปลง-conservation-ไล่ไปตามลำดับความยากง่ายของการมองเห็นของสิ่งนั้นๆ
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่55/100
ครบ 7 ขวบแล้ว คือระยะสิ้นสุดของพัฒนาการที่เรียกว่า ก่อน-ปฏิบัติการ คือ preoperation
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่54/100
เด็กเล็กเห็นโลกเป็นสองมิติอยู่ช่วง “เวลา” หนึ่งก่อนที่จะเป็นสามมิติใน “เวลา” ต่อมา
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่53/100 การจัดวางและการเคลื่อนที่ placement & displacement
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่52/100 ก่อนที่โลกจะมีสามมิติ โลกมีมิติเดียว
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่51/100 ที่ประมาณ 7-8 ขวบ คือหมุดหมายสำคัญของพัฒนาการการคิดวิเคราะห์
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่50/100 นี่คือภาพคลาสสิกของเพียเจต์
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่49/100 ระหว่าง2-7ขวบ คือก่อนวัยเรียน ภาษาอังกฤษว่า preschool เด็กเล็กมีวิธีคิด 4 อย่าง
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่48/100 phenomenalistic causalty เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นพร้อมกันเป็นเหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่47/100 ความคิดเชิงเวทมนตร์ (magical thinking)
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่46/100 วิธีคิดแบบแรกๆคือ อะนิมิสซึ่ม (animism)
เลี้ยงลูกให้ได้ดีตอนที่ 45/100 เด็กก่อน8เดือน เล่นและเรียนรู้โดยใช้ร่างกายตนเองเป็นเครื่องมือ
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่44/100 egocentricism หรือบางตำราเรียกว่า self-centered หมายความว่าตนเองเป็นศูนย์กลางของจักรวาล
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่43/100 Juxtaposition การวางของสองสิ่งไว้คู่กันแล้วสัมพันธ์กัน
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่42/100 ทารก รวมทั้งเด็กเล็กในอีกหลายปีต่อมา เรียนรู้โลกด้วยการดูด จับ มอง และกอดรัด คือการใช้ปาก มือ ตา และทั้งร่างกาย
เลี้ยงลูกให้ได้ดี ตอนที่41/100 องค์ประกอบที่3ของ EF
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่40/100 วิธีฝึกเด็กทำงานบ้านเป็นขั้นเป็นตอน ได้แก่
ทำให้ดู
จับมือทำ
ทำด้วยกัน
ปล่อยเขาทำ
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่39/100 งานบ้านคืออะไร >> งานบ้านคือ EF
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่38/100 การเล่นคืออะไร? >> การเล่นคือ EF
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่37/100 กระบวนการเพิ่มปลอกมัยอิลิน (myelination)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่36/100
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่35/100 กระบวนการ pruning จะเกิดขึ้นประมาณอายุ 9-15 ปี
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่34/100 การควบคุมตนเอง(self control)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่33/100 การควบคุมตนเอง
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่32/100 โมเดลปีนบันไดใช้ทำความเข้าใจวิธีพัฒนาตัวเองของเด็กๆ ขั้นแรกกำหนดเป้าหมาย (target) ขั้นที่สองปีนไปให้ถึง(action) ขั้นที่สามเกิดเซลฟ์เอสตีม(self-esteem) ขั้นที่สี่ปีนต่อไป
เลี้ยงลูกให้ได้ EF ที่ดี ตอนที่31/100 เมื่อลูกมีทั้ง autonomy เมื่อ 2-3 ขวบ และมี initiation เมื่อ 4-5 ขวบ
เลี้ยงลูกให้ได้ EF ที่ดี ตอนที่30/100 ปมปิตุฆาต หน้าที่อีกประการหนึ่งของเด็กอายุ 4-5 ปี คือก้าวผ่านปมปิตุฆาตหรือปมอิดิปัส (Oedipal complex)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่29/100 เมื่อครบ 3 ขวบเด็กมีตัวตนแล้วคือเซลฟ์ (self)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่28/100 หลักการ “ทำทันที” นี้ยังสามารถใช้ได้กับการวางรากฐาน EF เรื่องการควบคุมตนเอง (self control)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่27/100 การให้รางวัลควรทำทันทีจึงไดัผล
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่26/100 หลักการพื้นฐาน 5 ข้อ
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่25/100 หลักพื้นฐาน 5 ข้อ: ข้อ 5 ทำโทษ
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่24/100 หลักพื้นฐาน 5 ข้อ ข้อ 4 เพิกเฉยพฤติกรรมที่อยากให้เลือนหายไป
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่23/100 หลักพื้นฐาน 5 ข้อ: ข้อที่ 3 ชอบพฤติกรรมไหน ก็ให้รางวัล
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่22/100 หลักพื้นฐาน 5 ข้อ: ข้อ2 คงเส้นคงวา (consistency)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่21/100 หลักพื้นฐาน 5 ข้อ: ข้อ1 พูดตรงกัน (co-ordination)
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่20/100 ครบ3ขวบ ฐานที่2 เสร็จแล้ว
บัดนี้ลูกไว้ใจโลก(trust) มีแม่(mother) มีสายสัมพันธ์(attachment) มีตัวตน(self) มีออโตโนมี่ (autonomy) สามารถทำอะไรได้ทั้งนั้น และจะทดลองทำ
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่19/100 ขวบปีที่2-3 เด็กเล็กจะมี autonomy
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่18/100 Sigmund Freud 1856-1939 เรียกขวบปีที่2ว่า anal phase
เลี้ยงลูกให้ได้ EF ที่ดี ตอนที่17/100 Sigmund Freud 1856-1939 เรียกพัฒนาการ 1 ขวบปีแรกว่า oral phase
เลี้ยงลูกให้ได้ EF ที่ดี ตอนที่16/100 บัดนี้ลูกอายุ 3 ขวบแล้ว
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่15/100 ระหว่างอายุ 2 ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่14/100 ทารกมีแม่ สร้างสายสัมพันธ์ แล้วสร้างตัวตน (self)ระหว่างขวบปีที่2-3
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่13/100 เมื่อแม่เริ่มมีจริงแล้วในเดือนที่6 ทารกจึงสร้างวัตถุขึ้นในเดือนที่8
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่12/100 เมื่อทารกอายุครบ 12 เดือน ไว้ใจโลก ไว้ใจแม่ แม่มีอยู่จริง และเป็นเสาหลักของพัฒนาการ
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่11/100
ในกระบวนการสร้างตัวตนเป็นบุคคลอิสระระหว่างอายุ6เดือนถึง3ปีนี้ ทารกเริ่มต้นด้วยการสร้างสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่าแม่
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่10/100 เมื่อทารกอายุได้6เดือน
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่9/100 เพราะ6เดือนแรก แม่ยังมิได้เป็นหน่วยชีวิตเดียว
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่8/100 เรียกระยะ 3-6เดือนว่า ซิมไบโอติก(symbiotic)
หมายถึงแม่และลูกมีชีวิตที่พึ่งพาอาศัยกัน
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่7/100 Magaret Mahler 1897-1985 บรรยายพัฒนาการของตัวตน(self)
โดยเริ่มต้นตั้งแต่แรกคลอด
เลี้ยงลูกให้มีEFที่ดี ตอนที่6/100 คำสำคัญคำหนึ่งคือคำว่าตนเอง หรือ self
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่5 ทารกมี2ชนิด คือเลี้ยงง่ายและเลี้ยงยาก
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่4 12เดือนแรกครบแล้ว ฐานแรกสร้างเสร็จแล้ว เวลาหมดแล้ว
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่3/100
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่2/100 ฐานแรกของปิรามิดเปรียบเหมือนฐานแรกของมนุษย์กินเวลา 12 เดือน
เลี้ยงลูกให้ได้EFที่ดี ตอนที่1/100 การเลี้ยงลูกก็เหมือนการสร้างปิรามิดซัคคารา นั่นคือสร้างทีละชั้น
CASSIOPIA 